Op de pagina van mondhygiëne sprak ik al kort over fluoride. Hierbij geef ik er nu meer uitleg over. Om je het speurwerk op het internet te besparen, heb ik deze pagina gemaakt met informatie van zowel de voorstanders als de tegenstanders. Zo kan je zelf nog je eigen conclusies trekken. Mijn mening zal hier en daar ook wel zichtbaar zijn, maar dat is wat het is, mijn eigen mening.

To fluoride or not to fluoride?

Een bepaalde tandarts zegt dit over fluoride: “Fluoride is het belangrijkste werkzame bestandsmiddel dat een tandpasta kan hebben, poetsen met een tandpasta zonder fluoride zou onverstandig zijn.”

Het is dus blijkbaar erg belangrijk om een tandpasta met fluoride te gebruiken. Voor we overgaan tot het welles-nietes, is een korte wetenschappelijke en historische vlucht wel aangewezen. Kwestie van alles in het juiste perspectief te zien.

Wat is eigenlijk fluoride?

Fluoride is een verbinding van fluor (een metaal) met andere elementen, meestal zouten. Door die verbinding ioniseert fluor en krijgt het andere eigenschappen. Deze verkregen vorm komt in de natuur voor, maar er worden er ook kunstmatig gemaakt. Zo is het ook een afvalproduct dat vrijkomt bij het produceren van aluminium en fosfaat kunstmest. (bron)

De stof is volgens tandarts.nl “nog steeds het krachtigste en belangrijkste middel om tandbederf te voorkomen”. Op diezelfde website kan je meer informatie vinden over fluoride, zoals het ontstaan en de werking ervan. Hieronder schrijf ik de belangrijkste zaken ervan over in mijn eigen woorden.

Geschiedenis

De eerste tandpasta met fluoride ontstond al in 1907. Vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw bevolen enkele tandartsen fluoride aan om tanden harder te maken. Er kwam pas uitgebreider wetenschappelijk onderzoek naar deze substantie vanaf het begin van de twintigste eeuw.

De reden waarom er fluoride werd gebruikt in tandpasta kwam door een zekere tandarts, McKay van Colorado. Hij merkte dat veel van zijn patiënten verkleurde tanden hadden. Bij nader onderzoek bleek dat dit ook in andere staten voorkwam, met name in staten waar het drinkwater van nature een hoge concentratie fluoride bevatte. Vervolgens konden stelden ze vast hoeveel fluoride welke mate van verkleuring veroorzaakte. Tijdens die onderzoeken had McKay ontdekt dat de dat de verkleurde tanden en kiezen minder gevoelig waren voor tandbederf.

Het Tiel-Culemborg onderzoek

In Nederland kwam er in 1953 een grootschalig onderzoek, dat over 16,5 jaar spande: het Tiel-Culemborg onderzoek. Tiel kreeg fluoride toegevoegd aan het drinkwater, terwijl Culemborg als controle diende. Zo konden de tandartsen al die jaren de gebitsstatus van de kinderen bijhouden en vergelijken.

Het resultaat was dat de kinderen, ongeacht de leeftijd, in Tiel minder aangetaste vlakken van tanden en kiezen hadden dan die van Culemborg. Er waren ook minder tandheelkundige behandelingen nodig in Tiel, maar toch waren er bijna evenveel vlakken met (beginnend) tandbederf aanwezig. Dit betekende dat fluoride eerder de voortgang van tandbederf remt dan het ontstaan ervan. Dus de gaatjes werden minder snel groot en diep.

Uiteindelijk bleek ook dat het minder belangrijk was dan men dacht om op jonge leeftijd fluoride te gebruiken. Het geeft alleen wat meer bescherming wanneer de definitieve tanden uitkomen, op langere termijn verdween de extra bescherming. Wel moet men fluoride blijven gebruiken, zegt men, want zodra men stopt met fluoride krijgt men even snel nieuwe gaatjes als iemand die nog nooit fluoride gebruikt heeft.

Met dank aan de auteur, JW Vaartjes.

Het effect van fluoride op tanden

“Fluoride kan uw tanden op verschillende manieren beschermen. Bij aanwezigheid van fluoride in de mond zal tijdens een zuuraanval het glazuur minder oplossen en zal tevens het glazuur zich eerder kunnen herstellen.” (bron)

Tanden worden aangetast door zuur. Dit kan ontstaan door bacteriën die in tandplak zitten. Deze zetten suikers om in zuren, wat een zuurstoot geeft. Glazuurkristallen beginnen op te lossen als de pH onder de +/- 5,5 daalt, een fenomeen dat men demineralisatie noemt. Wanneer de bacteriën geen suikers meer hebben om de zuurgraad onder die 5,5 pH te houden, groeien er weer glazuurkristallen aan. Dit proces noemt remineralisatie.

Het is dus een wisselwerking, een op-en-af. Maar als de balans doorslaat naar de ‘af’, dan vindt er teweinig remineralisatie plaats, wat gaatjes veroorzaakt. Door fluoride zijn de opgeloste bestanddelen van de glazuurkristallen minder oplosbaar. Deze minder oplosbare bestanddelen met fluoride groeien eerder aan het glazuur vast en lossen ook minder snel op. Hierdoor ontstaat er een oppervlakkige laag met sterkere fluoride-glazuurkristallen.

“Fluoride atomen kunnen ook tegen het glazuur aan komen te liggen en het kristaloppervlak bedekken. De zwakke plekken van het glazuurkristal, waar deze als eerste begint op te lossen, worden hierdoor beschermt. Er zijn ook nieuwe aanwijzingen dat fluoride ervoor zorgt dat deze tandbedervende bacteriën minder goed blijven plakken. Door fluoride te gebruiken, kun je de bacteriën makkelijker wegspoelen met speeksel of van de tanden verwijderen met tandenpoetsen. Bij de aanwezigheid van fluoride hebben bacterien dus minder kans, zal er minder glazuur verdwijnen en kan het proces van tandbederf geremd/gestopt worden.”

Kortom, fluoride maken je tanden sterker volgens deze bronnen. Ze maken je tanden niet proper of properder dan ze zijn, dat doen de andere ingrediënten in de tandpasta wel. Met eventueel een munt- of aardbeiensmaakje erbij.

Toch wordt dit effect van fluoride weerlegt, door zelfs de WHO (World Health Organization). Mensen die drinkwater innemen waar fluoride aan is toegevoegd hebben geen sterkere tanden en hebben ook niet minder gaatjes volgens de organisatie. Er is ook geen verschil in het aantal mensen met gaatjes tussen de verschillende landen. Er zijn steeds meer studies die bewijzen dat meer fluoride niet noodzakelijkerwijs tandbederf tegengaat, zie dezelfde pagina.

Fluoridepillen

“Ouders zouden jonge kinderen fluoridepillen moeten geven in de strijd tegen tandbederf. Dit betogen hoogleraar kaakchirurgie Ruud Bos van het Universitair Medisch Centrum in Groningen en de Groningse huisarts Bert Tent.” (bron) Dit was een reactie op de tendens dat er steeds meer kindjes rotte melkgebitten hadden die niet meer gevuld konden worden. Steeds vaker moesten ze dus die tanden trekken. De oorzaak daarvan is dat er teveel wordt gesnoept, teveel zoete dranken worden gedronken, in combinatie met slecht poetsen.

“Ik adviseer mijn patiënten met jonge kinderen dus om maar weer fluoridepillen te slikken, net als vroeger.” Aldus Tent. Bos zou het zelfs goed vinden als er fluoride in het drinkwater zou worden gedaan. Zoals in Amerika bijvoorbeeld. Er is wel een reden waarom dat hier in België jaren geleden is afgeschaft, laten we het ook zo houden a.u.b. “Fluoride-ionen beschermen het tandglazuur alleen tegen afbraak wanneer ze zich in het speeksel bevinden. Langs de bloedbaan verspreidt de stof zich weliswaar naar alle weefsels, ook naar de speekselklieren, maar wat daar uiteindelijk aankomt, is slechts een fractie van de ingenomen hoeveelheid.” (bron)

Mogen we ook nog zelf beslissen over of we al dan niet fluoride willen gebruiken? We hoeven geen tweede Amerika te creëren hoor. Een is al erg genoeg voor de planeet.

Teveel fluoride

Zoals bij alles is ’te’ nooit goed. Door een teveel aan fluoride ontstaan er verkleuringen aan de tanden, fluorose, zoals reeds vermeld in het deeltje ‘geschiedenis’. Deze verkleuringen kunnen op meerdere manieren voorkomen, maar de bekendste manier zijn witte vlekken in het glazuur. Dit kan alleen ontstaan bij de vorming van de tanden aangezien een teveel aan fluoride de functie verstoord van de glazuurvormende cellen. Dus “reeds doorgebroken tanden en kiezen zijn afgevormd en kunnen nooit fluorose ontwikkelen.” (bron)

We moeten tandpasta met fluoride, of mondwater met fluoride uitspugen, maar fluoride pillen, na eerst goed te kauwen en te verdelen in de mond, mogen dan weer wel ingeslikt worden. (bron) Ik kan niet meer volgen. Waarom we die dingen eigenlijk moeten uitspugen is, officieel dus, om die fluorose te vermijden. Maar waarom moeten wij volwassenen dat dan ook doen? Fluorose zou volgens die site toch alleen ontstaan in de eerste levensjaren?

De reden is dat het een ongezond goedje is, schadelijk voor de gezondheid (maar ja, wat is dat niet tegenwoordig?), zelfs een gif. “Belgisch Minister van Volksgezondheid Magda Aelvoet […] [verklaarde] dat hetgeen u al die tijd voor een onschuldig voedingssupplement had genomen, eigenlijk een soort gif is.” (bron) Het tast de hersenen aan, voornamelijk de pijnappelklier (misschien beter bekend onder de Engelse benaming pineal gland). Dit is een belangrijke klier die, naarmate dat men ouder wordt, verschrompelt, of verkalkt. Onder andere fluoride kan deze verkalking veroorzaken.

Waarom is die klier belangrijk? De klier reguleert je slaap door de aanmaak van melatonine uit serotonine. Serotonine beïnvloed je libido, je zelfvertrouwen en je stemming. De pijnappelklier wordt daarnaast ook wel eens het ‘Derde Oog’ genoemd, vooral bij oudere volkeren en culturen, of ook de zetel van je ziel (Descartes). Voor de spirituelen onder ons zal dit misschien een belletje doen rinkelen. Indien het je niets zegt, ooit zal ik daar nog een artikel over schrijven, dus hou deze blog in het oog als je er meer over wilt weten.

Allergisch aan fluoride?

Sinds enige tijd kom ik her en der mensen tegen die me zeggen dat ze allergisch zijn aan fluoride, of er niet tegen kunnen. Ik had er nog nooit van gehoord, maar het bestaat dus blijkbaar wel. Deze mensen zijn dan ook meestal hopeloos op zoek naar een fluoridevrije tandpasta. Deze zijn heel moeilijk te vinden in de standaard winkels. In de biowinkels en dergelijke kan je ze wel gemakkelijker vinden tegenwoordig.

Forever Living heeft een fluoridevrije tandpasta met aloë vera en propolis (een antibacterieel bijenproduct). Ik hoor dan ook erg enthousiaste gebruikers van deze toothgel (het is geen pasta), ook al zijn ze niet gevoelig voor fluoride. Tandartsen raden aan om, als je een fluoridevrije tandpasta wil gebruiken, dat deze dan wel propolis bevat. Dit is vanwege de verzorgende en antibacteriële werking.

Fluoride blijkt giftig

Op onder andere mens-en-gezondheid.infonu.nl zeggen ze dat fluoride giftig is. Het staat zelfs op de lijst van neurotoxines, dat zijn stoffen die schadelijk zijn voor de hersenen. (bron) De effecten komen pas na jarenlang gebruik boven water.

Mensen kunnen ziek worden, vooral zij die via de industrie in aanraking komen met fluoride. “Een te hoge dosering fluoride veroorzaakt hoofdpijn, buikpijn, oogpijn en huidpijn. Bovendien ontstaat er een algemeen gevoel van ziek zijn. Bij mensen met nierproblemen veroorzaakt dialysewater met fluoride botafwijkingen. Fluoride is tevens verantwoordelijk voor een lager IQ en veroorzaakt neurologische problemen. Gebruikers van fluoride worden over het algemeen wat minder kritische en gewilliger.”

Pas ook op met fluoride als je zwanger bent, de stof kan je kind via de placenta bereiken en daar schade aanrichten in de hersenen dien nog in volle ontwikkeling zijn. De hersenen van kinderen zijn ook nog steeds gevoelig daarvoor.

Op korte termijn zijn de symptomen van teveel fluoride misselijkheid en buikpijn. Ook krampen, stuiptrekkingen, ademhalingsproblemen en zelfs een hartstilstand zijn mogelijk. Zoals bij alles telt de dosering: het verschil tussen en geneesmiddel en een vergif is de dosering. De dodelijke dosering van fluoride bedraagt 5 mg fluoride per kilo lichaamsgewicht, het wordt zelfs in hoge concentratie gebruikt als insecticide en rattengif.  (bron) Op langere termijn zijn de klachten van lichamelijke, maar ook geestelijke aard. Mogelijks heeft het ook een negatieve invloed op dementie.

De negatieve aspecten wegen dus eigenlijk niet op tegen de positieve, of zoals het zo mooi werd verwoord: “Het blijft de vraag of fluoride, zeker in hoge dosis, wel zo gezond is voor ons lichaam en onze gezondheid, en of dat opweegt tegen de zogezegd gunstige werking op onze tanden.” (bron)

Volgens het artikel op Mens en Gezondheid, brengen de grotere merken tegenwoordig meer tandpasta’s zonder fluoride op de markt. Trouwens, op de achterkant van de tube moet altijd vermeld staan of er fluoride in verwerkt is. In Amerika staat er op iedere tube wat de gevaren zijn van fluoride. In de westerse landen wordt dit achterwege gelaten. (bron) Er staat ook nooit op hoeveel fluoride er nu juist inzit. (bron)

Er werden ondertussen ook al veel onderzoeken gedaan naar de link tussen fluoride en kanker, depressie, concentratiestoornissen, het zenuwstelsel, de hersenen, de botten en de nieren. “Al in 1977 toonde een langdurig onderzoek aan dat de cijfers van sterfte als gevolg van kanker in tien grote steden in Amerika waar fluoride aan het water wordt toegevoegd hoger waren en sneller stegen dan in tien grote steden in Amerika waar geen fluoride in het water wordt toegevoegd. Na correctie van o.a. leeftijd.” (bron)

Je hoeft niet per se tandpasta met fluoride in te slikken om de effecten op je gezondheid te merken. Of je nu zoveel mogelijk zorgt dat je niets van fluoride inslikt, of je spoelt grondig je mond, tijdens de poetsbeurt zelf al nemen je slijmvliezen al veel stoffen – en dus ook fluoride – op. Omdat je lichaam het niet kan afbreken, stapelt het zich op, met lange termijn effecten als gevolg.

Link tussen fluoride en witte vlekken op tanden?

Diezelfde tandarts vermeld ook nog het volgende: “witte vlekjes in het glazuur (fluorose) kunnen alleen ontstaan tijdens de vorming van de tanden en kiezen, op jonge leeftijd dus.” Ook dit kan ik weerleggen. Op een bepaalde leeftijd, al ergens op het einde van mijn middelbaar, merkte ik een verkleuring in een van mijn voorste tanden op. Er was een witte vlek op gekomen die niet van buitenaf kwam. Ik had nog altijd dezelfde routine met evenveel (of beter even weinig fluoride erin). Daar kon het alvast niet aan liggen. Mijn tandarts zei me dat dit kwam doordat ik te weinig calcium binnenkreeg. Zelfs die uitleg klopte niet in mijn situatie.

Link tussen calcium en witte vlekken op tanden?

In die tijd dronk ik namelijk elke morgen 1 glas halfvolle melk, at ik elke morgen een kom cornflakes ruim badend in halfvolle melk, smulde ik bijna elke dag van minstens één plak kaas en hapte ik regelmatig yoghurt en andere melkproducten naar binnen. Hoe kon ik dan een calcium tekort hebben? Op mysterieuze wijze is die vlek na enige tijd weer weggegaan om dan op even mysterieuze wijze weer terug te komen etc. Zelfs toen ik ontdekte dat ik lactose-intolerant was, en zoveel mogelijk melkproducten meed, kreeg ik niet méér witte vlekken op mijn tanden, ging de vlek nog steeds op en af, de vlek verergerde zelfs niet. Dus nee, ik geloof er geen bal van.

Als je even op het internet zoekt, zul je gegarandeerd wel informatiekanalen tegenkomen waarin men je uitlegt dat fluoride in feite een vergif is, dat het je hersenen aantast, dat het juist tanderosie in de hand werkt, enzovoorts. Er zijn zelfs gevallen bekend van mensen wiens tanden compleet naar de vaantjes zijn door fluoride.

Fluoridevrije tandpasta

Wil je andere tandpasta’s gebruiken zonder fluoride of er zelf maken? Dat kan allemaal. Er bestaan natuurlijke tandpasta’s met aloë vera en/of bijenpropolis (kijk dan wel of het niet te ver naar achter staat in de ingrediëntenlijst en dat je niet betaalt voor iets dat ‘Aqua’ als basisingrediënt heeft, dus dat water vooraan staat, dat is geldklopperij). Wil je je eigen tandpasta maken, dan kan je dat doen met bijvoorbeeld pure, biologische kokosolie. Misschien ga ik het ooit zelf wel eens proberen en er dan een artikel over schrijven. Daarmee kan je trouwens ook regelmatig of elke ochtend aan oilpulling doen. Ook daar zal ik nog een apart artikel aan wijden.

Spoelen

Of je nu tandpasta met fluoride gebruikt, of zonder fluoride, het is het beste als je achteraf niet je mond spoelt, of toch niet te veel. Zo kunnen de werkende ingrediënten in je mond blijven, op je tanden en zo meer bescherming bieden. Dit wordt ook door specialisten aangeraden: “spoel na het tandenpoetsen je mond niet al te overdreven. Het kleine beetje tandpasta wat achterblijft is een reservoir van fluoride en beschermt dus tegen zuuraanvallen.” (bron)

Mijn eigen conclusie

Of je het nu gelooft of niet, maakt mij niet uit. Ik denk er het mijne over. Doe je eigen onderzoek naar fluoride en oordeel zelf. Denk ook even verder na, er zijn partijen die veel geld verdienen aan fluoride en hebben er alle belang bij om het als ‘veilig’ te bestempelen. Met de miljoenen die ze reeds bezitten zou het mij niet verbazen dat ze dingen manipuleren, lobbyen etc. Het is al uit andere aspecten uit de geschiedenis gebleken, dus waarom zou het hier niet hetzelfde zijn?

Mij zul je geen tandpasta met fluoride meer zien gebruiken. Fluoride heeft me in elk geval zijn meerwaarde nog niet kunnen bewijzen, zolang dat zo blijft, blijf ik lekker mijn tanden poetsen zonder fluoride, met de Forever Bright Toothgel (hier te koop). Sinds ik de producten van Forever heb leren kennen, gebruik ik hun tandpasta. Het is een gel, geen tandpasta, dus vele zachter voor zowel je tanden als je tandvlees. Het speciale eraan is niet alleen dat het op basis is van aloë vera (zorgt voor de reining) – zoals het gros van de producten van Forever – en  dat er bijenpropolis (zorgt voor de antibacteriële werking en gezond tandvlees) in verwerkt is. Het is ook speciaal omdat er – ooh nee toch – geen fluoride inzit.

Voordat ik mijn blokjes liet zetten, gebruikte ik de tandpasta al meer als een jaar. Rarara, nog steeds heb ik geen enkel gaatje gekregen. Het kan ook zijn dat ik een slechte tandarts heb, maar dat betwijfel ik ten zeerste. Trek in elk geval maar je eigen conclusies.

Voor meer informatie hierover, of om de tandpasta te bestellen, kan je me contacteren. Bestel je liever zelf, dan gaat dat gemakkelijk via deze site. Als je in Nederland woont, zul je mogelijks het land bovenaan links moeten veranderen, dit staat denk ik automatisch op ‘Belgium’. Hetzelfde geldt voor als je in een ander land woont.

Veel liefs,

Mijn handtekening